مفهوم سبک های فرزندپروری برای اولین بار توسط دایان بامریند (Diane Baumrind) برای توضیح تفاوت روش والدین برای کنترل و معاشرت با فرزنداشون ارائه شد.
این رفتار و نحوه برخورد والدین با فرزندانشون چیزیه که همیشه روی فرزندشون باقی میمونه و شخصیتشو حتی برای همیشه شکل میده!
سبک فرزندپروری هر خانواده میتونه توی همه چی، حتی احساسات فرزندشون تاثیر بذاره.
انتخاب هر کدوم از این سبک های فرزند پروری می تونه خیلی مهم باشه چون که نحوه رفتار شما با کودک و حتی نوع تربیتتون تا آخر عمر روی رفتارش تأثیر میگذاره.
خانواده ها از طریق شیوه های خاصی مثل تشویق کردن، کمک کردن یا تنبیه روی بچه های خودشون تاثیر میذارن.
اما فرزندپروری یه جورایی یه چیزی بالاتر از انجام دادن این شیوه های خاصه.
هر کدوم از این سبکا رویکردای متفاوتی دارن و با یه سری از ویژگی های مختلف از هم قابل تشخیصن.
نوع رفتار شما با فرزندتون میتونه هرشکلی باشه ولی در آخر به همین چهار سبک برمیگرده!
شما حتی اگر دوست خیلی خوبی با فرزندتون باشید باز هم نوع رفتار شما یکی از چهار سبک زیره.
برای اینکه بدونید در آینده هرکدوم از این سبکا چه تاثیری میزاره پس بهتره قبل از هرچیزی کامل باهاشون آشنا بشیم.
انواع سبک های فرزندپروری
۱) مستبدانه
این نوع والدین انتظار دارن که قوانینشون بدون هیچ سوالی رعایت بشه.
تمایلی به مذاکره ندارن و تمرکزشون روی اطاعت و پیروی از قوانینه و معتقدن که بچه‌ها باید دیده بشن و نیاز نیست که شنیده بشن.
احساسات فرزند در نظرگرفته نمیشه.
فرزندپروری اقتدارگرا(مستبدانه) روی اطاعت کورکورانه، نظم شدید و کنترل فرزندها از طریق مجازات تاکید داره.
اینطور والدین معملا فرزندشون رو توی روند حل مشکلات قرار نمیدن بلکه فقط قوانین تنظیم میشه و فرزندشون رو موظف به پیروی از قوانین میدونن.
میتونیم از جمله های معروف والدین مستبدانه به «حرف، حرف منه!» یا «چون من میگم!» و یا حتی به «هرچی دیدی از چشم خودت دیدی» اشاره کنیم.
معمولا این والدین تنبیه هایی حتی سخت مثل بدنی برای فرزندانشون تعیین میکنن.
و در آخر باید بگیم لزوما والدینی با سبک فرزندپروری مستبدانه خشن نیستند بلکه صرفا قوانینی تعیین میکنند که دلیلش فقط باید برای خودشون منطقی باشه!
۲) مقتدرانه
این خانواده ها، بچه هارو به مسئولیت پذیری و در نظر گرفتن دلایل قوانین ترغیب می کنن و همچنین خودشونم دلیل قوانین و قواعد خودشون رو توضیح میدن.
برای ایجاد و حفظ ی رابطه ی خوب و مفید با فرزنداشون تلاش زیادی می کنن.
ی سری قوانینو تعریف می کنن و عواقب اونو بیان می کنن.
نظرات فرزنداشونو در نظر می گیرن و همچنین احساسات اونارو تایید می کنن.
این خانواده ها قبل از شروع هر چیزی وقت و انرژیه خودشونو صرف جلوگیری از مشکلات رفتاری می کنن.
اونا همچنین برای تقویت رفتارای خوبه بچه هاشون از پاداش و ستایش استفاده می کنن.
۳) سهل گیر
این والدین افرادی هستن پاسخگو و خونگرم که ی چیزه خوبه اما به اجرای قوانین تمایل چندانی ندارن و عادت های خوبو اجرا نمی کنن
که البته این می تونه ی جورایی بد باشه چون مثلا از مسواک زدن بچه هاشون اطمینان حاصل نمی کنن.
قوانین تنظیم میشن اما بندرت اجرا میشن، درباره ی عواقب اون قوانین صحبت زیادی نمیشه.
والدین مجاز، اجازه پذیر و نرم هستن.
فقط در صورت بروز ی مشکله جدی وارد عمل میشن.
اونا کاملا بخشنده هستن.
این والدین بیشتر از اینکه نقش ی پدر یا مادرو بازی کنن، نقش ی دوسته صمیمیو به عهده می گیرن.
۴) طرد کننده
والدین غیر درگیر به بچه های خودشون حمایت عاطفی کمی ارائه میدن و قادر به اجرای استانداردای رفتاری نیستن.
از بچه ها درباره ی کارای روزانه مثلا درس و مدرسه هیچ سوالی نمی پرسن.
زمان های خیلی کمی وجود داره که بدونن بچشون کجاس و یا با کیه.
وقت زیادیو با کودک خودشون نمی گذرونن.
این خانواده ها تمایل ندارن که اطلاعات زیادی از چیزایی که فرزنداشون انجام میدن، داشته باشن.
قوانین خیلی کمی وجود داره و معمولا بچه ها از راهنمایی، پرورش و توجه والدین زیاد برخوردار نیستن.
والدین انتظار دارن که بچه ها خودشون بزرگ بشن و وقت و انرژیه زیادیو برای تامین نیازای اساسی به بچه هاشون اختصاص نمیدن.
ممکنه غفلت کنن اما عمدی نیست.
در واقع، والدین غیر درگیر از رشد بچه ها آگاهی ندارن و گاهی اوقات اونا به سادگی با مشکلای دیگه ای درگیر میشن.
آیا همه خانواده ها در یک سبک قرار دارند؟
بعضی اوقات والدین فقط تو ی گروه قرار نمی گیرن.
با این حال، مطالعات محققا نشون داده که والدین مقتدر(معتبر) می تونن بهترین سبک فرزندپروری باشن.
شواهد نشون میده که وضع بچه های خانواده های اقتدارگرا از بچه های خانواده های مقتدر بدتره.
اگر تمایل به شناسایی بیشتر سبکای فرزندپروری دارین مراحلی وجود داره که می تونین برای تبدیل شدن به ی پدر یا مادره معتبرتر قدم بردارین.
می تونین با کودک خودتون رابطه ی مثبت برقرار کنین و در عین حال اقتدار خودتونو هم به روشی سالم حفط کنین.
همچنین با گذر زمان، فرزندتونم از مزایای سبک معتبر شما بهره مند میشه. محققا این چهار نوع سبک رو از نظر دو بعد “پاسخگویی” و مطالبه گری” بیان کردن.
پاسخگویی تا حدیه که والدین با هماهنگی، حمایت و سازش با نیازا خواسته های ویژه ی کودکانو تقویت می کنن.
مطالبه گری به ادعایی که والدین از طریق تقاضای بلوغ، نظارت، تلاشای انضباطی و تمایل به مقابله با کودکی که نافرمانی می کنه، نسبت به ادغام کل خانواده گفته میشه.
هر دوی این خصوصیتا مطلوبن.
فرزندپروری مقتدرانه، هم پاسخگو و هم مطالبه گره بخاطر همین می تونه ی سبک بهینه محسوب بشه.
سبک های دیگه فاقد یک یا هر دوی این ویژگی ها هستن.
فرزندپروری اقتدارگرا مطالبه گره اما پاسخگو نیست. فرزندپروری مجاز پاسخگو هستن اما مطالبه گر نیستن و والدین غیردرگیر نه پاسخگو و نه مطالبه گر هستن.
آیا ممکنه خانواده ای در این سبک های فرزند پروری خلاصه نشند؟
آیا مردم واقعا توی یکی از این دسته ها قرار می گیرن؟ اصلا ممکنه که والدینی ترکیبی از چند سبک باشن و یا اصلا تو هیچ سبکی قرار نگیرن؟
جواب کاملا واضحه. بله ممکنه!
طرح انواع سبک فرزندپروری خیلی مفیده اما مثل خیلی چیزای دیگه استثناعاتی هم وجود دارن.
ی جورایی می تونیم بگیم سبک والدین معتبر، به نوعی حد واسط بین فرزندپروری مجاز و اقتدارگراس.
برخی از والدین ممکنه مرز بین اقتدارگرایی و اقتدارو دنبال کنن و برخی دیگه هم ممکنه خودشونو تو مرز قدرت پذیری و مجاز بودن قرار بدن.
